Ondanks alle tegenkanting uit Duitsland heeft Mario Draghi zijn slag thuis gehaald: vanaf maart start de ECB met haar variant van “quantitative easing” of “QE”.
De grote verrassing was niet zozeer het bedrag van 60 miljard euro per maand. Wel dat het de intentie is om te blijven kopen aan dit tempo – ook na september 2016 – indien de inflatie nog steeds niet voldoende richting de doelstelling van 2% evolueert. Het plan is met andere woorden “open-ended” en dus in principe ongelimiteerd. De grijns van Draghi sprak boekdelen: dit sloeg in als een bom op de Duitse kanselarij.
Daarnaast heeft hij duidelijk gesteld dat alle looptijden van 2 tot 30 jaar worden gekocht, terwijl bijv. de Federal Reserve in het verleden eerder de looptijden tot maximum 10 jaar kocht. Tenslotte pareerde “Super Mario” met zijn gekende panache de kritiek dat niet alle potentiële verliezen gecentraliseerd worden: dit is slechts een politiek gegeven en enkel van tel om de (naïeve?) Duitsers tegemoet te komen, maar verder is het totaal irrelevant. De ECB staat immers toch garant.
Wat is nu de marktimpact? Aangezien het opzet agressiever is dan verwacht, terwijl zowat iedereen dacht dat de ECB enkel kon ontgoochelen, is dit positief voor risicovolle activa in de eurozone zoals aandelen. Ook het hoofddoel van de hele operatie, namelijk de euro devalueren, is geslaagd want die verzwakt verder richting pariteit met de dollar. Daarnaast is iedereen nu in de obligatiemarkt op de start van QE (maart ) aan het anticiperen: vooral aan het lange eind (looptijd langer dan 10 jaar) in de periferie zakt de rente ronduit spectaculair. Zo financiert Italië zich nu op tien jaar… aan dezelfde rente als Duitsland amper 8 maand geleden. Probeer Matteo Renzi nu maar te overtuigen dat zijn land zal afgestraft worden door speculanten indien hij die 3% begrotingsregel aan zijn Italiaanse laars lapt.
Op langere termijn heb ik toch bedenkingen bij deze drastische aanpak. Ja, het plan is zeker gelanceerd met de kordaatheid die dergelijk opzet nodig heeft om kans te maken op slagen en zo de deflatievrees te counteren. Maar is het geen overkill? Door de combinatie van historisch lage rente, de oliecrash en de goedkope euro was er al verbetering merkbaar in de economische indicatoren, dus is het risico niet onbestaande dat deze bijkomende actie uiteindelijk riskeert té goed te werken binnen enkele maanden.
Duitsland kent momenteel al volledige tewerkstelling en riskeert nu duidelijk oververhitting in zijn economie. Bovendien betekent dit een flinke deuk in hun imago want Draghi maakt met zijn bravourestuk de Bundesbank en het Duitse politieke establishment net niet helemaal belachelijk.
De nieuwe Griekse regering onder leiding van Syriza zal bijgevolg op weinig begrip kunnen rekenen in Duitsland. De QE-discussie hebben ze al verloren, op Griekenland zullen Merkel & co geen duimbreed willen toegeven en zo verhoogt de kans op een dramatische “Grexit”.
De lancering van QE op dergelijke schaal, bovendien ongelimiteerd en met deze modaliteiten is een zuivere hattrick voor de ECB van Mario Draghi. Maar wat indien de inflatie harder oploopt dan verwacht (of gevreesd)? In dat geval komt hij ongetwijfeld onder enorme Duitse druk te staan om zijn QE-operatie vervroegd te staken en wordt ook zijn positie onhoudbaar.
In het voetbal ben je maar zeker van de overwinning tegen de Duitsers als er wordt afgefloten. Een ruime voorsprong bij de rust is zelden voldoende. Benieuwd of Super Mario daarvan op de hoogte is.
